Roofscapes Studio transformeert Parijse daken tot klimaatbuffers

De studio, opgericht door drie MIT-alumni, werkt sinds enkele jaren aan concrete prototypes die hittebestrijding koppelen aan ontwerpkwaliteit. Daarbij richten ze zich bewust op de bestaande gebouwde omgeving. Ze vermijden nieuwe bebouwing of sloop en ontwikkelen liever tactische ingrepen die bestaande gebouwen versterken. Volgens Roofscapes is hergebruik van ruimte en materiaal geen beperking, maar net een hefboom voor duurzame transformatie van de stad.

Een pilootproject in hartje Parijs

Een eerste tastbaar voorbeeld van hun aanpak is sinds voorjaar 2024 te vinden op het dak van de voormalige gemeentezaal van het vierde arrondissement in Parijs, tegenwoordig in gebruik door de Académie du Climat. Daar installeerden ze een demonteerbaar platform van 100 m², bedoeld om de impact van dakvergroening op temperatuur, waterhuishouding en biodiversiteit in echte omstandigheden te meten. Het platform werd opgebouwd uit Frans grenen en lariks en rust op een lichte houten structuur boven het zinken dak.

De beplanting op het platform combineert lokale en mediterrane soorten en groeit in substraat dat werd gerecupereerd van infrastructuurwerken in de regio Parijs. Om het watergebruik te beperken en de installatie robuust te maken voor hittegolven, wordt er gebruikgemaakt van capillaire irrigatie met regenwateropvang onder de plantenbedden. Dit zorgt voor meerdere weken zelfvoorziening, zelfs bij extreem warme periodes. Ook dat is een essentieel onderdeel van de strategie: geen hightech, wel sobere technieken die werken.

Onderzoek en resultaten

Het proefproject is opgezet als een meetbare testopstelling. Via thermische sensoren worden temperatuurverschillen in kaart gebracht, terwijl ook de waterretentie en het effect op fauna en flora worden onderzocht. Uit de eerste resultaten blijkt dat de temperatuur onder het zinken dak tot tien graden lager ligt wanneer het wordt overschaduwd door het platform. Daarmee levert het project niet alleen een zichtbare, maar ook een meetbare bijdrage aan het afkoelen van stedelijke omgevingen.

Het Parijse project toont aan dat dakvergroening ook mogelijk is op hellende zinken daken, die tot nu toe grotendeels buiten beschouwing bleven. In Parijs zijn vier op vijf daken van dit type, goed voor 38 procent van het stadoppervlak. Roofscapes toont dat ook deze ‘verloren’ ruimte kan bijdragen aan verkoeling, wateropvang en biodiversiteit, zonder de structuur van het gebouw ingrijpend aan te passen. De toepassing is tijdelijk, licht en reproduceerbaar — eigenschappen die van belang zijn voor grootschalige uitrol.

Een collectieve visie

Roofscapes pleit expliciet voor een vorm van stedelijke ontwikkeling die inzet op collectief gebruik, gedeelde verantwoordelijkheid en bottom-up initiatieven. Ze zien hun werk niet als eindpunt, maar als startpunt van een bredere visie op de stad. Het dakterras wordt zo een plek van ontmoeting, uitwisseling en herwaardering van wat al aanwezig is. In plaats van nieuwe gebouwen toe te voegen, versterken ze de potentie van bestaande structuren en voegen ze nieuwe lagen van gebruik toe.

De studio stelt ook het traditionele hiërarchisch ruimtegebruik in vraag. Waar gebouwen vroeger werden ontworpen zonder collectieve buitenruimte, ziet Roofscapes net daar een kans om de relatie tussen bewoners en hun gebouw te herdefiniëren. Ze ontwerpen geen toevoegingen die zich opdringen, maar ingrepen die uitnodigen tot gedeeld gebruik. Daarmee draagt hun werk bij aan de evolutie van het wonen in de stad en aan nieuwe vormen van sociaal leven op ongebruikte plekken.

Van onderzoek naar beleid

Sinds 2021 werkt Roofscapes samen met de stad Parijs, die hen ondersteunt via diverse innovatieprogramma’s. De installatie op de Académie du Climat kwam tot stand met steun van het Departement Ecologische Transitie en Klimaat, en wordt ook gedragen door stedelijke diensten voor openbare gebouwen, milieu en ruimtelijke ontwikkeling. Deze samenwerking tussen ontwerp, uitvoering en beleid maakt het project niet alleen relevant als experiment, maar ook als hefboom voor structurele verandering.

De internationale erkenning voor hun aanpak groeit. Naast hun selectie voor de Biënnale van Venetië won Roofscapes recent de New European Bauhaus Prize van de Europese Commissie en werd ze door ArchDaily uitgeroepen tot een van de beste nieuwe praktijken wereldwijd. Met hun bijdrage in Venetië brengen ze een lokaal project naar het internationale debat over klimaataanpassing, stedelijke verdichting en toekomstgericht bouwen. De dakoppervlakte van onze steden blijkt daarbij een krachtig maar onderschat middel.