STEEN & BEEN. Brutalist (Filip Canfyn)

Brady Corbet, regisseur en medescenarist, heeft zeker het boek van Ayn Rand gelezen en de filmpotentie van een mentale strijd tussen een koppige architect-met-principes en een tirannieke opdrachtgever-met-centen begrepen. De teneur en de rolverdeling van boek en film knipogen dan ook vaak naar elkaar maar Corbet voegt wel de sluiting van Bauhaus en de verschrikking van Dachau, dus de realiteit en de nawerking van het nazisme, als dramatische ingrediënten toe. Hij vertelt het verhaal van architect Laszlo Toth, dat naar de keel grijpt met essentiële vragen over leven en werk, vormgegeven met schijnbare vingerafdrukken van Marcel Breuer, Louis Kahn, Tadao Ando, zelfs Peter Zumthor. En ‘The Fountainhead’ komt in de finale al helemaal terug, wanneer de intussen uitgeleefde architect op de Biënnale van Venetië een overzichtstentoonstelling krijgt en zijn dochter een verdedigingsrede voor de zuiverheid en doelgerichtheid van haar vader debiteert. Haar woorden vatten het door Ayn Rand geschreven pleidooi van haar hoofdfiguur, architect Howard Roark, ook al zo’n eigenzinnig specimen, meer dan kernachtig samen. Wow dus.

Tussen haakjes, het gebouw, de ziel en het hart van de film, dat Toth ontwerpt, dat gebouw bestaat niet, is dus niet gebouwd voor de film. Toch ziet de kijker dat gebouw meer en meer uit de grond komen en na alle ellende opgeleverd raken. Film op zijn best is dus illusie: de panoramabeelden van het gebouw in wording, de werfscènes in het gebouw en de travellings met personages, die lang door het gebouw lopen, komen uit een trukendoos, maken van suggestive magie. Nooit gedacht dat niet-architectuur mij ooit zo enthousiast voor architectuur en het inderdaad vreemde fenomeen ‘architect’ zou krijgen ...