STEEN & BEEN. Fazantazie (Filip Canfyn)
-
© Zarateman
Fazanteneiland, in de rivier Bidasoa, gezien vanaf de Spaanse kant (Irún).
Onze huiscolumnist Filip Canfyn maakt in het lezenswaardige essay van de verse Denker der Nederlanden, ‘De wereld en de aarde. Hoe houden we het veilig?’ (De Bezige Bij, 2025), kennis met het Fazanteneiland. David Van Reybrouck inspireert alleszins met dit historisch ruimtelijk concept vol geopolitieke benefits.
Spanje en Frankrijk vinden in de 17de eeuw dat de Dertigjarige Oorlog niet lang genoeg duurt en blijven vechten, tot Spanje uiteindelijk verliest in 1658. Een jaar later wordt het Verdrag der Pyreneëen gesloten, waarbij de grens wordt hertekend. Deze loopt nu langs rivieren in de hoge bergen. Bebloede handen worden geschud, heilige eden worden gezworen en de geschiedenis kan zich vanaf dan herhalen tot nu.
Bijzonder aan het verdrag is dat het onderhandeld wordt op een onbewoond eilandje van amper een half voetbalveld groot middenin de Bidasoa-grensrivier: het Fazanteneiland, dat aan niemand toebehoort maar wel ruziemakende staten kan verenigen. Bijna twee eeuwen later wordt deze vredelievende neutraliteit helemaal officieel en beide landen worden samen eigenaar. Vanaf 1902 wordt de regeling nog straffer: Spanje mag zich eilandbaas noemen van begin februari tot eind juli, Frankrijk in het andere halfjaar. Tot vandaag wordt om de zes maanden gewisseld van burgemeester en politie, die vooral werk hebben met illegale kampeerders tussen de Fazantenbomen.
Kunnen we afspreken dat vanaf nu onze mondiale ruimtelijke planning tussen elke twee landen een niemandslap grond voorziet, waar onenigheden kunnen geregeld worden zonder deze gewapenderhand te beslechten?
Een mens mag al eens dromen, of niet? En dat wildkamperen zal toch het probleem niet zijn?
