DE HEROVERING VAN DE RUIMTE. Betaalbaar wonen: de Hasseltse sleutel voor Vlaanderen (Marc Schepers)

Een eigen woonst. Een droom die voor meer en meer mensen een droom blijft, of die maar haalbaar wordt op een jarenlang dieet van frieten en boterhammen met choco. Starters zoeken, sparen, hopen – en zien de vastgoedprijzen sneller stijgen dan hun spaargeld. Vraag maar aan Sanne.

Toen ik in 2019 als schepen van woonontwikkeling in Hasselt aantrad, wist ik: er moest iets veranderen. We schreven in het bestuursakkoord dat we nieuwe financiële modellen zouden onderzoeken om wonen voor jonge mensen, starters en herstarters betaalbaar te maken én te houden. Geen loze beloften, geen luchtkastelen of sussende schouderklopjes.  Ik wilde een nuchter en doordacht plan dat werkt.

De klassieke politicus zoekt dan naar budget. Hoe meer, hoe beter, denkt men. Een kromme redenering, als je het mij vraagt. Oplossingen liggen niet in grootschalige overheidsprojecten of eindeloze subsidies, maar in slimme overheidsregie, publiek-private samenwerking en maximaal maatschappelijk rendement. Laat de belangrijke spelers meedraaien op hun eigen kracht. Dat kost de stad weinig extra middelen en voorkomt logge bureaucratie. De overheid hoeft niet alles zelf te doen, ook niet als het gaat om de steeds grotere kloof tussen starters en de woningmarkt.

Ruimtelijke toekomstvisie

Hoe pak je dat dan aan? Mijn eerste stap was om meerwaarde te zoeken in nieuwbouwprojecten en die deels te vertalen naar de maatschappelijke versterking van het bouwproject. Snellere vergunningen, duidelijke regels, contextueel beoordelen en een sterke ruimtelijke toekomstvisie zorgen voor een win-win. Bouwpromotoren krijgen zekerheid en rendement, terwijl de stad ruimte creëert voor betaalbaar wonen.

In elk vastgoedproject waarin voldoende maatschappelijke marge zit, wordt met die marge een deel van de woningen met korting verkocht – zo’n 15% onder de marktprijs. Het stadsontwikkelingsbedrijf koopt het recht op deze woningen en schuift ze door naar de doelgroep: zij die te veel verdienen voor sociale huisvesting, maar te weinig om op de vrije markt een woning te kopen. Mensen zoals Sanne.

Kettingbeding

Een eerste stap, maar de ambitie gaat verder. Een woning die eenmaal betaalbaar is, moet dat ook blijven. Daarom bedachten we de kettingbeding-clausule. Wie verkoopt, doet dat eerst aan het stadsontwikkelingsbedrijf, tegen de oorspronkelijke aankoopprijs plus een correctie volgens de gezondheidsindex. Geen winstbejag, geen speculatie – gewoon een betaalbaar thuis die doorgeschoven kan worden naar een volgende kandidaat.

Ook de banken doen mee. De stad staat garant voor wederinkoop, waardoor banken starters makkelijker een lening geven – tot 100%, zonder de torenhoge eigen inbreng. Dat maakt het verschil tussen jarenlang sparen of eindelijk een eigen plek vinden.

Mensenwerk

Makkelijk allemaal? Perfect model? Uiteraard niet. Deze aanpak vraagt een andere manier van werken binnen een stadsbestuur. Visie, mensenwerk en slimme organisatie zijn cruciaal. Maar grote financiële inspanningen? Die blijven beperkt. Het denkwerk is gedaan. Modelaktes en -overeenkomsten en dialoogkaders zijn uitgewerkt. Het model is getest in drie Hasseltse projecten, goed voor bijna 100 woningen. Eind vorig jaar kwamen de eerste appartementen op de markt. De systematische uitbreiding in het vergunningenbeleid betekent een groeiend aanbod van woningen die dertig jaar lang betaalbaar blijven.

En de rest van Vlaanderen? Wat in Hasselt kan, moet toch ook in Antwerpen, Gent of Mechelen kunnen! Het Hasseltse model is niet alleen slim, het werkt. Geen grote kosten, voor de stad en een duurzame werkende oplossing voor starters. Dit model is geen utopie. Het is doordacht, getest en bewezen. Het vraagt enkel durf, visie en samenwerking. En wie weet, is dat nu juist de grootste uitdaging.

 

Marc Schepers is ex-schepen van ruimtelijke ordening van de stad Hasselt. Maar het ondernemersbloed kruipt waar het niet gaan kan. Na afronding van zijn mandaat eind 2024, heeft Schepers zijn jarenlange en specifieke ervaring gebundeld en gestroomlijnd. In zijn nieuwe onderneming KeyMotion brengt hij met zijn team, ondernemers en overheid samen met oog op het ontwikkelen van vernieuwende stedelijke innovatietrajecten in de domeinen mobiliteit en omgeving. Onderdeel hiervan is de begeleiding van lokale besturen in hun maatschappelijke ambitie rond betaalbaar wonen en de toepassing van het Hasseltse koopwoonmodel. Meer info: www.keymotion.be of contact@keymotion.be.

Deel dit artikel:
Onze partners