Ruben Willaert (Herbé) over renovatie en restauratie: “Ken het gebouw beter dan je klant”

Volgens Ruben Willaert zijn restauratie en renovatie twee totaal verschillende disciplines: "Bij renovatie knap je een gebouw op en moderniseer je het, terwijl je bij restauratie het gebouw terugbrengt naar zijn oorspronkelijke staat. Dit vereist een diepgaand begrip van historische materialen en technieken." Ambachtelijke methodes spelen daarbij een cruciale rol, aangezien een verkeerde aanpak meer schade kan aanrichten dan herstel brengt.

Juiste aanpak per project

Voor Willaert is een grondige analyse van elk gebouw essentieel. "Het is belangrijk om de historische evolutie van een gebouw in kaart te brengen en bewuste keuzes te maken over welke fase je behoudt of reconstrueert." Dit verschilt van renovaties, waar de focus minder op de historische waarde ligt en meer op het optimaal gebruik van het pand. "Je wil niet in een museum wonen, maar we mogen ook de geschiedenis niet zomaar uitwissen."

De coördinatie tussen bouwpartners is bij renovatie en restauratie nog belangrijker dan bij nieuwbouw. "Elke ingreep van een aannemer heeft een directe impact op andere aspecten van het project. Daarom is het cruciaal dat alle betrokken partijen goed op elkaar afgestemd zijn." Bij restauratieprojecten is de samenwerking met specialisten zoals ambachtslieden en erfgoedspecialisten essentieel om tot een kwalitatief resultaat te komen.

Circulair bouwen

Hoewel circulair bouwen steeds belangrijker wordt, ziet Willaert dat het nog niet volledig ingeburgerd is binnen renovatie en restauratie. "We werken al eeuwen met hergebruik van materialen, maar de moderne circulaire principes vergen een bredere implementatie. Hier is nog veel werk aan de winkel."

Het is niet altijd evident om historische gebouwen aan dezelfde energieprestatienormen te laten voldoen als nieuwbouw. Willaert pleit dan ook voor een pragmatische aanpak. "Wie in een historisch pand woont, moet zich bewust zijn dat comfort anders ingevuld wordt. Een monumentale voordeur kan bijvoorbeeld tocht doorlaten, maar dat kan perfect opgelost worden door een traditionele gordijnoplossing, zoals vroeger werd toegepast."

Diepgaand onderzoek

Een van de meest gemaakte fouten bij restauratie is het gebrek aan kennis over het gebouw. "Je moet de bouwgeschiedenis, gebruikte materialen en de fysische staat van het gebouw kennen. Pas dan kun je beslissingen nemen die duurzaam zijn en geen schade toebrengen." Verder waarschuwt Willaert voor een tekort aan vakmanschap: "Restaureren is een ambacht. Wie de technieken niet beheerst, maakt vaak meer kapot dan hij herstelt."

Voor Willaert is de sleutel tot succesvolle restauratie eenvoudig maar essentieel: "Onderzoek en ken het gebouw beter dan je klant." Alleen door diepgaand onderzoek en respect voor de oorspronkelijke constructie kunnen we erfgoed bewaren en tegelijk functioneel houden voor toekomstige generaties.

Wil je meer weten over de nuances van restauratie en renovatie? Mis dan niet de kans om Ruben Willaert live te horen spreken tijdens het Architectura-webinar op 13 maart. Inschrijven kan via: http://www.architectura.be/nl/webinars/renovatie-restauratie/.